درجه حرارت

بر اساس اطلاعات ایستگاه ارباط میانه ، میانگین سالانه دما  13.22 درجه سانتیگراد می باشد . گرمترین ماه سال مرداد ماه ( 26.61 درجه سانتیگراد ) و سردترین ماه سال ، بهمن (0.99 درجه سانتیگراد) بوده است . حداکثر مطلق دما در تیر ماه ( 44.5 درجه سانتیگراد ) و حداقل مطلق دما در دی ماه ( 30.5- درجه سانتیگراد ) ثبت شده است .

       روزهای یخبندان

در اراضی پایین دست سد صومعه علیا بیشترین روزهای یخبندان سالانه 172 روز و کمترین آن 84 روز و متوسط روزهای یخبندان 126 روز بوده و بر اساس تعداد متوسط روزهای یخبندان ، بیشترین روزهای یخبندان در دی ماه (25 روز) بوده است .

        رطوبت نسبی

بیشترین نم نسبی متوسط ماهانه در بهمن (9/75 درصد) و کمترین آن در مرداد (52 درصد) بوده است .

       ساعات آفتابی

مطابق آمار ایستگاه سینوپتیک میانه متوسط سالانه ساعات آفتابی این ایستگاه 8/2736 ساعت و بیشترین ساعت آفتابی در تیر ( 3/357 ساعت ) و کمترین آن در آذر ( 5/113 ساعت ) گزارش شده است  .

        تبخیر

متوسط تبخیر سالانه در اراضی پایین دست صومعه علیا 1132 میلیمتر و بیشترین تبخیر در تیر ماه (62/216 میلیمتر) و کمترین آن در دی ماه ( 97/0 میلیمتر ) گزارش گردیده است  .

        اقلیم منطقه مطالعاتی

بر اساس روش آمبرژه اراضی پایاب سد وصومعه دارای اقلیم نیمه خشک سرد و بر اساس روش دومارتن نیز اقلیم منطقه نیمه خشک  می‌باشد . بطور کلی اقلیم منطقه مورد مطالعه اراضی پایاب سد بین منطقه خشک و نیمه خشک قرار دارد .

         بارندگی

میــزان بارندگی سالانه در اراضــی پایین دست سد صومعه 352 میلیمتر و کمترین بارندگی در شهـریور ( 2/3 میلیمتر ) و بیشترین بارندگی در اردیبهشت ( 58 میلیمتر ) گزارش شده است .

اهداف طرح سد صومعه علیا

هدف از احداث سد، ذخیره سازی حدود 2 / 4 میلیون مترمکعب از جریانات رود خانه صومعه چای جهت استفاده در مصارف کشاورزی حدود600 هکتار اراضی پایاب میباشد.

 منطقه طرح 

سد خاکی صومعه علیا در شمال محدوده شبکه آبیاری با هدف انحراف و انتقال بخشی از جریانات رودخانه صومعه  بمنظور ذخیره سازی آب و استفاده از آن در فصول مصرف زراعی در دست ساختمان است .  سد صومعه علیا در شمال غرب کشور و در استان آذربایجان شرقی ( شهرستان میانه – بخش ترکمانچای) واقع شده است . سد مذکور در موقعیت جغرافیایی" 23   '27   47 طول شرقی و " 35   '36   37  عرض شمالی واقع شده و ساختگاه سد در 500 متری غرب روستای صومعه قرار گرفته (مخزن سد مخزنی در خارج از مسیر رودخانه قرار دارد) و نزدیکترین راه دسترسی به محل ساختگاه ، جاده‌ای است که از جاده اصلی میانه - تبریز به سمت شمال منشعب می‌گردد .

 تاریخچه طرح 

مهمترین مطالعات انجام شده درمنطقه مربوط به مطالعات توسعه منابع آب و سد سازی (مشاورین آشناب ) و مطالعات توجیهی شبکه آبیاری و زهکشی (مهندسین مشاور زومار) می باشد .در ادامه بررسی های انجام شده قبلی و عملیات ساختمانی سد صومعه علیا (سد در دست احداث)، بمنظور بهره برداری همزمان از سد و شبکه ، تهیه طرح تشریحی شبکه آبیاری پایاب سد مذکور ،  به شرکت مهندسین مشاور مهر آب پویش واگذار گردیده است .

 سیمای طرح

تامین آب شبکه آبیاری اراضی پایاب ســد صومعه علیا  از محل آب ذخیـره شده در سد مخزنی صومعه علیا صورت خواهد گرفت .

بند انحرافی بتنی در بالادست روستای صومعه علیا و در مسیر رودخانه صومعه چای احداث و آب منحرف شده از رودخانه ، توسط کانال بتنی بطول حدود 2 کیلومتر به دریاچه سد خاکی مخزنی صومعه علیا منتقل شده و ذخیره می گردد . دهانه آبگیری در داخل دریاچه سد احداث شده و آب توسط آن بداخل لوله فولادی هدایت و به اتاقک شیرآلات پایین دست سد منتقل می شود . از این محل ، آب در اختیار شبکه اصلی و سپس شبکه فرعی آبیاری اراضی پایاب سد صومعه علیا قرار می گیرد .

لازم به توضیح است که محور سد خاکی در خارج از مسیر رودخانه و در حوزه مجاور احداث شده است . 

نمای سد روستای صومعه علیا

سوابق وعمده فعالیتهای انجام شده

• امکان سنجی طرح در مهر ماه سال 1373 توسط طرحهای کوچک انجام وادامه مطالعات طی قرارداد شماره 310/36447 مورخ 6/9/75 تحت نظر معاونت طرح وتوسعه به مشاور آشناب محول گردید
• تحویل ادامه مطالعات طرح به امور طرحهای عمرانی توسط معاونت طرح وتوسعه 24/11/80
• مبادله موافقت نامه از محل بند الف تبصره18 درتاریخ 3/11/81
• انجام مذاکراتاولیه با شرکت راهسازی و عمران ایران واعلامآمادگی شرکت جهت اجرای پروژه در مورخ 21/9/81
• تحویل زمین پروژهبا حضور نمایندگانمشاور گروه مشارکت مردمی به شرکت راهسازی وعمران ایران در مورخ 17/10/81
• اعلام عدم همکاری و انصرافشرکت راهسازی و عمران ایران اواخر اسفند ماه 81
• تهیه اسنادوبرگزاری مناقصه و تعیین شرکت آب و خاک کشور بعنوانبرنده مناقصه درمورخ 23/2/82
• تحویل رفرانس هاو زمین طرح به شرکت خدمات مهندسیآب و خاکدر مورخ 30/4/82
• تملکاراضی و محور و مخزن و منابع قرضهکه تا تاریخ 7/5/82 اراضی منابع قرضه و محور سدحل شده است .
• انعقادقراردادو ابلاغ آن به شرکت آب و خاکدرمورخ 6/5/82
• تجهیز کارگاه وشروع عملیات اجرایی از اوایل شهریورماه 82با استقراربولدوزر، کانکس وسایر ماشین آلاتمورد نیاز

• مساحت شبکه : 600هکتار
• نوع آبیاری : سیستم تحت فشار    

              1-بارانی برای450هکتار 2- قطره ای برای 150هکتار

• دبی انتقال : 740 لیتر در ثانیه
• سیستم انتقال : تحت فشار
• نوع لوله : پلی اتیلن ،آزبست
• 
  
• 
  
• برای دیدن متن کامل به ادامه مطلب مراجعه کنید

 با فرارسیدن ماه محرم، روستای صومعه علیا غرق در عزا و ماتم میشود و مردم این روستا به خیابان‌ها می آیند و عشق و ارادت خود را به سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام و یاران با وفایش به نمایش میگذارند.

تاپماجا (چیستان) و جوابلاری

او ندیر بالالارین ییغار باشینا سیزیللار =  سماور

بیر اتاق وار دیوارلاری صدف دن =  آغیز

او ندیرکی سوتونی یوخ دایانیب = گوی

او ندیرکی رنگی یوخ بویانیب = طبیعت

او ندیرکی اوت گورمه میش داغ اولار = اورک

او ندیرکی نه الی وار نه ایاقی سنن اولان اونی مینر یولّاقی = تابوت

او ندیرکی قره گلر آغ اولار = سقال

او ندیرکی بو داغدان او داغا ایلچیدی = یئل

او ندیر کی قاریشگادان کیچیکدی = مئغمغا

او ندیرکی هئچ آت داشا چیخمادی او آت چیخدی = دولدول

او ندیرکی نه ارکک دیر نه دیشی = قاطیر

او ندیرکی ییغیشسا داغ اولار = گناه

او ندیرکی همی ارکک دیر همی دیشی = دولدول

او ندیرکی اللاهین عرشیننن منه بیر خبر گتیرر = نردبان

او هانسی شهردیرکی خرابه دیر، یئنه ده خرابه = لوت

او ندیرکی دریسی وار توکی یوخ = بالیق

او ندیر قاب آلتیندادیر= قونشو پایی

داغدا شاققیللار = ایلدیریم

چایدا شاپیللار = بالیق

اوبادا نیگهبان = ایت

کنده سولیمان = خوروز

تاپ بو ندیر تاپماجا، ایاقلاری یاپماجا، گوزلری وار پیالاجا = دوه

یئر آلتیندا یاغلی قمیش = ایلان

قره تویوخ جوکدو یئره، باغیرساق لارین توکدو یئره = زنجیر

برای دیدن متن کامل به ادامه مطلب مراجعه کنید

بازی ها یا ایونلار در روستای صومعه علیا

قایش قاپا در صومعه علیا(سوما)

بیش از چهار نفر در آن شرکت می کنند و کمرهای «قایش» خود را باز می کنند و دایره ای کمتر از قطر دو تا سه متر می کشند و یاران بازیکن به دو دسته تقسیم می شوند.

 یک قسمت در داخل دایره هر کدام روی یک کمر «قایش» برای محافظت می ایستند و گروه دوم در خارج سعی می کنند که با بیرون کشیدن آنها از دایره یا به شیوه ای دیگر کمرها را بربایند.

 در این موقع، اگر گروه داخل بتواند با پا به پا یا بدن (از کمر به پایین) بزند، می بازد و بازی عوض می شود و گروه داخل و خارج جای خود را عوض می کند و بازی به همین روش ادامه می یابد.

از بازیهای دیگر «چلینگ آغاج» ، «الک تولنگ» ، «لی لی» ،«تپیک دوشدی» که شبیه کاراته است. «بش داش» را که میان بچه ها – بخصوص دختران – رسم است با پنج سنگ کوچک بازی می کنند.

چیلینگ آغاج در صومعه علیا(سوما)

این بازی می تواند بین 2 الی چند نفر برگزار شود ابزار بازی شامل یک چوب بزرگ ( آغاج ) و یک چوب کوچک ( چلینگ ) است . این بازی که شور و حال زیادی دارد در بیشتر اوقات در روستاهای صومعه علیا در روز سیزده بدر بصورت دسته جمعی و خانوادگی بازی می شود که شور و حال بسیار زیاد و وصف ناشدنی دارد .

این بازی احیتاج به زمین وسیع دارد که بیشتر حالت طولی دارد تا مربع . نحوه بازی بدین صورت است که ابتدا نفرات به دو تیم مساوی تقسیم می شوند . بر اساس قرعه که بیشتر مواقع با شیر یا خط است مشخص می شود که کدام تیم اول باید پرتاب کننده چلینگ باشد . نفر اول باید طی ترتیب خاصی با روشهای مختلف اقدام به زدن چلینگ با آغاج کند . یک نفر با چوب بزرگ به چوب کوچکتر زده و آن را به دور دست می فرستند طرف مقابل می باید آن چوب کوچک را در هوا بگیرد و اگر موفق به گرفتن آن نباشد باید از همان نقطه ای که بر زمین افتاده  چنان پرت کند که به چوب بزرگ که در زمین و نقطه ثابتی قرار گرفته است اصابت کند در این صورت برنده است و گرنه بازی همچنان ادامه دارد و این بار یکی از اعضای گروه اول چوب کوچک را طوری در چاله ای جای می دهد یا روی سنگ می گذارد که موازی با خط طولی زمین بوده و لااقل یکی از لبه های آن آزاد باشد  و با چوب بزگ به قسمت آزاد چوب زده و هنگامی که چوب کوچک به هوا پرتاپ می شود با چوب بزرگ به آن زده و از آنجا به دور دست می فرستد هر چه ضربه محکمتر باشد بهتر است طرف مقابل می باید آن چوب کوچک را گرفته و یا  از همان نقطه ای که بر زمین افتاده چنان پرت کند که به چوب بزرگ که در زمین و نقطه ثابتی  قرار گرفته است اصابت کند در این صورت برنده است  و جای خود را با گروه اول عوض می کند در غیر این صورت  افراد گروه اول  سوار بر افراد داخل زمین می شوند . افراد گروه دوم تا موقع برنده شدن مجبور به سواری دادن به افراد گروه اول هستند. این بازی تحرک بیشتری دارد .

برای دیدن متن کامل به ادامه مطلب مراجعه کنید

تصویر عهدنامه

بی شک همه مردم ایران کم یا پیش در مورد عهد نامه ترکمانچای می دانند.به همین دلیل ما تمامی تصاویر و مطالب این موضوع را برای علاقه مندان گرداوری کرده ایم.........

برای دیدن متن کامل به ادامه مطلب مراجعه کنید

آئین‌ها و جشن‌های صومعه علیا

 شب چله

شب چله طولانى‌ترین شب سال محسوب مى‌شود. مراسم این شب به‌صورت شب‌نشینى دوستانه و فامیلى است. در این شب‌نشینى انواع خوراکى‌هاى زمستانى یعنى خشکبار و شیرنى خورده مى‌شود. پختن برنج سفید در شب چله یا یلدا نوعى جادوى سفید براى سفید رزوى و نیک‌بختى در زمستان سرد و سیاه به‌شمار مى‌رود.

مراسم مربوط به چله کوچک که سردترین و سخت‌ترین روزهاى زمستان را شامل مى‌شود. در بیشتر روستاها و گاه مناطق شهرى آذربایجان شرقى برگزار مى‌شود. رایج‌ترین آداب مربوط به چله کوچک، برافروختن آتش بر بام‌ها و گاه تیراندازى یا سر و صدا کردن است. گمان بر این است که با این مراسم، 'قارى‌ننه' یا پیرزن سرما ترسیده و فرار مى‌کند.

                  چهارشنبه‌سورى

چهار آتش افروزى در چهار چهارشنبه به عدد رمزى چهار اشاره دارد. فیثاغورس عدد چهار را اصل و ریشهٔ طبیعت جاودان مى‌داند. چهار جهت اصلی، چهار طبع انسانی، چهار عنصر حیات اشاره به امر واحدى دارد.

در آئین چهارشنبه‌سوری، عدد چهار حکایت از چهار وجه طبیعت دارد که به‌تدریج عنصر واحد طبعیت، سال، مکان یا هر پدیدهٔ چهاروجهى را مى‌سازند. به این ترتیب اولین چهارشنبه منسوب به باد است. دومین خاک است، سومین آتش و چهارمین آب که در این زمان از یخ بستن خاک کاسته مى‌شود و زمین نفس مى‌کشد. صبح آخرین چهارشنبه‌سورى مردم بر سر آب رفته و از روى آن مى‌پرند و مى‌خوانند:

                آتیل ماتیل چرشنبه                بختیم آچیل چرشنبه

                (عاطل و باطل شود چهارشنبه)           (بختم باز شود چهارشنبه)

آخرین چهارشنبهٔ اسفند با بارورى طبیعت همراه است. در روستاها چهارشنبهٔ آخر سال را 'چرشنبه‌خاتون' مى‌گویند و زنان بالاى اجاق خوراک‌پزى با آرد شکل زنى زیبا را مى‌کشند و زیر آن یک آینه و شانه مى‌گذارند تا وقتى چرشنبه خاتون آمد سرش را شانه بزند. این رسم تأکید بر بارور شدن زمین در آخرین روزهاى اسفند دارد. در میان مردم آذربایجان شرقى هر چهارشنبه نامى دارد.

مفصل‌ترین مراسم آخرین چهارشنبه‌سورى آن است که در آن شب برنج سفید پخته و همراه با آجیل و شیرنى بر سفره قرار مى‌دهند. پسران جوان و نوجوان شالى برداشته و از سوراخ بالاى بام که محل خارج شدن دود تنور و تهویه است آن‌را پائین مى‌اندازند. صاحب‌خانه نیز مقدارى آجیل و شیرینى در گوشهٔ سال مى‌بندد تا پسر آن را بالا بکشد. اگر پسر خواهان دختر خانواده باشد، شال را بالا نمى‌کشد. اگر خانوادهٔ دختر راضى باشند، نشانه‌اى به شال مى‌بندند. رسم شال‌اندازى هنوز در بعضى روستاهاى آذربایجان شرققى رایج است.

صبح آخرین چهارشنبه زنان بر سر چشمه رفته کوزه‌ها را پر مى‌کنند و از روى آب مى‌پرند و گاه دام‌ها را از آب عبور مى‌دهند. از آب چشمه براى روشن کردن سماور، خمیر کردن نان یا پختن غذا استفاده مى‌کنند.

فرستادن خوانچه‌اى از میوه و شیرینى در این روز براى عروس خانواده از مراسم دیگر چهارشنبه‌سورى است. خوردن هفت داه روغنی، شیرینى یا غله، درست کردن هفت نوع خوراکى شیرین نیز در این روز معمول است.

برای دیدن متن کامل به ادامه مطلب مراجعه کنید 

رسم های قدیمی روستای صومعه علیا

قوشاخ سالما در صومعه علیا(سوما)

پسران جوان یک دستمال بلند بدست میگیرند و میروند دنبال (قورشاخ سالاماخ)یعنی میروند و از بالا پشت بام فامیل و در و همسایه دستمالشان را داخل خانه ها اویزان میکنند تا صاحبخانه چیزهایی مثل آجیل جوراب و یا شال یا تخم مرغ و از این جور چیزها به عنوان تحفه ای داخل دستمالشان می بندند .

گولخ آسما در صومعه علیا(سوما)

رسمی که تا حدودی بین خانمها هست اینست که میروند و پشت در خانه فامیل فال گوش می ایستندکه به این کار به زبان محلی (گولخ آسما)میگویندو نیت میکنند که اولین حرفی که از دهان اهالی خانه در می آید به عنوان جواب نیتشان در نظر گرفته و بر می گردندو تفسیرش میکنند که مثلا این حرفی که گفته شد انشاالله خیر است.

چهل یاسین یا قئرخ یاسین 

یکی دیگر از مراسم سال نو در صومعه علیا مراسم چهل یاسین است. این مراسم اغلب در مساجد اتفاق می افتد و روال آن به این

صورت است که درون تشت تمیز یا ظرف بزرگی آب چشمه ریخته و همه دور آن جمع شده و هر کس 

یکبار( 40 نفر 40 تا) سوره یاسین را می خوانند و به آب فوت می کنند و با این نیت که سال نو را با برکت 

شروع کنند، هرکس مقداری از آن را می خورد و یا اینکه زعفران را در آب حل کرده و سوره یاسین را با 

آب زعفران 40 بار در کاغذ می نویسند بعد آن را درون آب می ریزند و بعد از کسانی که در محفل هستند 

هر کسی مقداری از آن را برده و برای برکت به آب مورد مصرفی خود می‌افزاید یا به آب مصرفی حیوانات و 

یا خمیر کردن آرد می‌افزاید، یا اگر مریضی داشته باشند به او می دهند تا شفا یابد.

برای دیدن متن کامل به ادامه مطلب مراجعه کنید

اعتقادات سنتی روستای صومعه علیا

الف) خارش اعضای بدن 


1- خارش گوش : اگر گوش کسی بخارد می گویند « گولاغیم گلدی ، قوناخ گلیر» و تفسیر این اعتقاد این است که میهمان خواهد آمد و منتظر در خانه می مانند تا کسی در بزند . 

2- خارش کف دست : اگر کسی کف دستش بخارد می گویند صاحب پول و اموال خواهی شد . 

3- خارش کف پا : اگر کف پای کسی بخار می گویند یا راه درازی خواهی رفت و یا کتک خواهی خورد .اگر هنگام چای خوردن استکانها به صورت تصادفی کنار هم به صورت افقی یا عمودی قرار بگیرند ، می گویند « استکانلار دوزیلیب ، قوناخ گلیر » و تفسیر آن این است که میهمان می آید . 

عطسه : عطسه نوعی واکنش دفاعی بدن (رفلکس) به مواد محرک تنفسی یا التهاب مجاری تنفسی یا برای دفع ترشحات در هنگام بیماری است . 

خرافات در مورد عطسه در روستای صومعه علیا بر چند مورد زیر است : 

1- عطسه به معنی صبر کردن : اگر کسی یک بار عطسه کرد می گویند « تک صبیر گلدی » تفسیر این نوع عطسه این است که باید صبر کرد و اگر کسی کاری دارد یا به جایی می رود بایسی در آن کار تاخیر بیندازد . برای مثال یکی می خواست به زاهدان برود در ترمینان بزرگ تهران براش عطسه ( تک صبیر ) آمده بود و برگشته بود ، گفته بودند چرا پس نرفتی زاهدان ، گفت که عطسه آمد و برگشتم . 

2- اگر عطسه دوبار و بی وقفه آمد می گویند « جوت صبیر گلدی » . تفسیر این نوع عطسه این است که انجام کار یا رفتن به جایی اشکالی ندارد . 

برای دیدن متن کامل به ادامه مطلب مراجعه کنید